Mesnevi ve Sembolik Anlatım Eğitim Programı

MESNEVİ VE SEMBOLİK ANLATIM EĞİTİM PROGRAMI

TEKNİK ÖZELLİKLER

• 7 hafta boyunca, haftada 2 saat, toplam 14 saatlik bir eğitim programı
• 18 Kasım – 30 Aralık 2021 tarihleri arasında
• Perşembe günleri 14.00 – 16.00
• Program ücreti: 460 TL (KDV Dahil)
• Programa Yurt Dışından Katılacaklar İçin Ücret: 50 Euro
• Programa kayıt için TIKLAYINIZ

KAPSAM

Sembolik anlatım edebi bir eserin kalıcı olmasını temin eden en önemli vasıflardan biridir. Nitekim düşünce ve edebiyat tarihinde öne çıkan başlıca yapıtlara bakıldığında bu özellik hemen farkedilir. Dini geleneneklerin, hikmet ve felsefe okullarının da  insanın değişmeyen yönünü hedef alarak aynı şekilde sembolik dili kullandıkları görülmektedir. İslam dininin iki temel kaynağı olan Kur’an ve hadis literatüründe de sembolik anlatımın en güzel örnekleri ile dolu olması da bu açıdan oldukça manidardır.

Ahlak eğitimini ve insanın olgunlaşma sürecini temel ilgi alanı olarak belirlemiş olan Tasavvuf ilmi ise ilk dönemlerden itibaren sembolik anlatımı metodolojik olarak kullanması ile dikkat çekmektedir. Mutasavvıfların eserlerinin bu gün dahi aynı ilgi ile okunması ve ilk yazıldıkları günkü kadar tesirli olmaları biraz da kullanılan dilin kalıcığıyla ilişkilidir. Sembolik dili eserlerinde ustalıkla kullanan sûfilerden birisi de şüphesiz Mevlânâ Celâleddin Rûmî’dir. Rumî özellikle Mesnevî-i Mânevî adlı eserinde, insanlık tarihine mal olmuş pek çok hikayeyi şiir formunda ve kendi tasavvuf anlayışı ile okuyucusunun dikkatine sunmaktadır. Bu Eğitim programı dahilinde Mesnevi-i Mânevî’nin I ve II. Ciltleri’nde kullanılan sembolik anlatıma odaklanılacaktır. Bu dönemin konuları ağırlıklı olarak, İslam Kültürü ve Mesnevî’de öne çıktığı şekliyle, toprak, su, tohum, ağaç ve bitki sembolleridir.

1. Hafta: Mevlânâ Celâleddin Rûmî, Mesnevî-i Mânevî ve Sembolik Anlatım 

Giriş mahiyetindeki dersimizde, temel tasavvuf kavramları ve sufilerin remizli anlatımları ile, Rûmi’nin sembolik anlatımında öne çıkan hususlar işlenecektir.

2. Hafta: Toprak ve Yeryüzü Sembolizmi

Mevlânâ, toprak ve ilişkili sembolleri Mesnevî’nin hemen bütün ciltlerinde büyük bir maharetle kullanmaktadır. Mesnevi II. ciltte geçen “Söyle bana sen şu topraktan da aşağı mısın ki toprak bahar gibi bir yâr ile buluşunca onun vasıtasıyla binlerce çiçeğe kavuşur” ifadesinden de anlaşılacağı üzere, toprak her şeyden önce alıcı, kabul edici yönü ile öne çıkar. Almayı bilen toprak, zamanı gelince cömertliğini ortaya koyarak türlü meyve ve ürünleriyle çevresindekilere ikramlarda bulunur. Rumi her vesileyle toprağa ve onun üzerindekilerden alınacak derslere işaret eder. Bu dersimizde Mevlânâ’nın Mesnevî’de çokça üzerinde durduğu, “toprak” sembolizmi üzerinde örneklerle durulacaktır.

3. Hafta: “Tohum-Ağaç” Sembolizmi 

İslam tasavvufunda bilhassa İbnü’l-Arabi sonrası dönemde, tohum-ağaç sembolizmi çoğunlukla yaradılışı izah etmek için kullanılmıştır. Mesnevî’de tohum-ağaç sembolizmi ise daha çok insanın yaratılıştan getirdiği kabiliyetlerine işaret eder. İnsanlar, yaratılış bakımından farklı özelliklere sahip tohumlar gibidir. Kimi bereketli bir hurma tohumuna, kimi ise meyvesi çalı-çırpıdan ibaret bir dikene benzer. Öte yandan neticeleri bakımından insanların işleri de bir anlamda tohuma benzemektedir. Rûmi’nin deyişiyle: “Dünyada diken tohumları eken kişinin, ektiği dikeni gülistanda araması beyhude bir emektir. Zira o bedbaht kişi elinde bir gül tutsa o gül derhal dikene döner.

4 ve 5.  Hafta: Ağaç, Nebât ve Çiçek Sembolizmi  

İslâm geleneğinde toprak kadar, topraktan biten ürünler ve onun üzerinde boy veren ağaçlar da çok kıymetlidir. Kur’ân-ı Kerîm’de ağaç pek çok kıssa bağlamında geçen önemli bir tema olduğu gibi, Hz. Peygamber (a.s)’ın hadislerinde de ağaçlar  ve bitkiler önemli bir yer tutar. Esasen kökleri ve dalları ile ağaç hemen bütün kültürlerde, insanın kıymet verdiği ve kendisinden istifade ettiği önemli bir hayat unsuru olagelmiştir. Bu dersimizde Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde öne çıkan bitki ve ağaç sembolizmi üzerinde durulacaktır. Bu bağlamda İslam geleneğinde öne çıkan bazı çiçek sembollerine de temas edilecektir.

6 ve 7. Hafta: Su Sembolizmi 

Kur’ân’a pek çok ayette suyun önemine, Hakk’ın rahmeti neticesinde insana eriştiğine işaret edilmektedir. En genel anlamda su rahmettir, sevgidir, su yaşamı devam ettiren en temel bir prensiptir. Bu dersimizde, Hz. Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde geçen su ve ilişki semboller (yağmur, damla, akasu, göl, deniz, vb.) çeşitli ciltlerden yapılan okumalar eşliğinde değerlendirilecekktir.

Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya kimdir? 

Dr. Arzu Eylül Yalçınkaya 1999 yılında Marmara İlâhiyat Fakültesi’ni bitirdi. Yaklaşık on beş yıl kadar liselerde Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak çalıştı. Aynı esnada akademik çalışmalarını da sürdüren Yalçınkaya 2013 yılında İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nde “Ken’ân Rifâî’nin Mesnevî Sohbetleri: III. Cilt II. Defter” başlıklı yüksek lisans çalışmasını tamamladı. Sonrasında çalışmalarına Harvard Üniversitesi Dinî Etüdler bölümünde devam eden araştırmacı, “Ken’ân Rifâî’nin Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı” konulu doktora tezini 2020 yılında Bursa Uludağ Üniversitesi’nde tamamlamıştır. Akademik ve aktüel dergilerde birçok makale ve yazısı bulunan Eylül Yalçınkaya, 2015 yılından bu yana Üsküdar Üniversitesi dahilinde Eğitim programı, lisans ve yüksek lisans programlarında dersler vermektedir.

AJANDA